Bệnh rò hậu môn là gì? Điều trị ở đâu hiệu quả tại Đà Nẵng? Rò hậu môn (Anal fistula-Fistule anale) là bệnh rất thường gặp ở vùng hậu môn, đứng hàng thứ hai sau trĩ.
Rò hậu môn và Áp xe hậu môn trực tràng là hai giai đoạn của một quá trình nhiễm trùng mưng mủ của vùng này. Áp xe là giai đoạn cấp tính và Rò hậu môn là giai đoạn mãn tính. Vì vậy trong sách giáo khoa, bệnh này được viết chung một bài hay viết riêng hai bài.
Bệnh rò hậu môn có thể kéo dài nhiều tháng, nhiều năm. Bệnh không gây nguy hiểm chết người, nhưng làm cho bệnh nhân có nhiều phiền phức trong sinh hoạt, trong cuộc sống, ảnh hưởng không ít tới năng suất lao động xã hội.
Về điều trị, cách duy nhất là phẫu thuật. Tùy theo tính chất của thương tổn, đơn giản hay phức tạp mà phẫu thuật có thể rất đơn giản, kết quả điều trị thường tốt; có thể phức tạp, kết quả điều trị không chắc chắn. Nhiều bệnh nhân phải mổ đi mổ lại nhiều lần nễu phẫu thuật viên không giàu kinh nghiệm.
NGUYÊN NHÂN BỆNH RÒ HẬU MÔN
Rò hậu môn bao giờ cũng bắt nguồn từ các Áp xe hậu môn trực tràng mà đã không được điều trị hay tuy có được điều trị nhưng không đúng thời điểm, điều trị sai kỹ thuật hoặc là săn sóc hậu phẫu không tốt.
Vi khuẩn của rò hậu môn là:
- Các vi khuẩn đường ruột Escherichia Coli ... hay các vi khuẩn thường gặp khác như liên cầu khuẩn, tụ cầu khuẩn...
- Rò hậu môn còn có thể do trực khuẩn lao. Để xác định nguyên nhân là lao, người ta không căn cứ vào triệu chứng lâm sàng và cũng không trông cậy vào sự hiện diện của trực khuẩn Koch của thương tổn. Căn cứ chủ yếu là vào hình thái mô học với các nang lao. Các nang này có chứa chất bã đậu. Theo tài liệu kinh điển, nguyên nhân do lao chiếm khoảng 5%. Tỉ lệ này thay đổi rất nhiều theo từng tác giả. Nguyễn Bá Sơn cho tỉ lệ khá cao 33%.
THƯƠNG TỔN CỦA RÒ HẬU MÔN
Cấu tạo
Tất cả Rò hậu môn đều có:
- Một lỗ trong, còn được gọi là lỗ nguyên thủy, mở vào một hốc của đường lược.
- Một, hai hay ba lỗ ngoài, còn gọi là lỗ thứ phát, nằm ở da tầng sinh môn, gần hay xa lỗ hậu môn hoặc nằm ở trên cao trong lòng ống hậu môn.
- Một đường rò nối lỗ trong với lỗ ngoài hay với các lỗ ngoài. Đường rò đơn giản hay phức tạp. Thành đường rò là mô xơ. Mô xơ rắn chắc và lan rộng ít hay nhiều. Mô xơ ảnh hưởng tới kích thước lỗ hậu môn và sự dãn nở của cơ thắt hậu môn.
Tính chất
+ Rò đơn giản là khi chỉ có một lỗ trong, một lỗ ngoài và một đường rò nối lỗ trong với lỗ ngoài.
+ Rò phức tạp, ngược lại, đường đi cong queo, gấp khúc, có nhiều nhánh, nhiều ngóc ngách, có chỗ chít hẹp chỗ phình to tạo thành những túi chứa. Nhiều khi mủ chảy ra ngoài da bằng nhiều lỗ.
Phân loại rò hậu môn
Tùy vị trí và đường đi của đường rò, người ta chia Rò hậu môn ra các loại sau:
- Rò dưới niêm mạc: đường rò, lỗ trong, lỗ ngoài hoàn toàn nằm trong lòng hậu môn. Đường rò ở rất nông ngay dưới niêm mạc và rất ngắn.
- Rò dưới niêm mạc-da: lỗ trong ở niêm mạc và lỗ ngoài ở da gần ngay lỗ hậu môn.
- Rò liên cơ thắt: lỗ rò ngoài nằm ở phía ngoài và gần lỗ hậu môn.
- Rò xuyên cơ thắt thấp: đường rò đi xuyên qua phần dưới các cơ thắt hậu môn, lỗ ngoài nằm xa lỗ hậu môn.
- Rò xuyên cơ thắt cao: đường rò đi xuyên qua phần trên các cơ thắt , lỗ ngoài nằm xa lỗ hậu môn.
- Rò trên cơ thắt: đường rò đi trên bờ ngang cơ thắt, lỗ ngoài nằm xa lỗ hậu môn.
- Rò ngoài cơ thắt: đường rò đi từ khoang trên cơ nâng xuyên qua cơ nâng ( không xuyên qua cơ thắt) để đổ ra ngoài da. Lỗ rò ngoài thường ở xa lỗ hậu môn. Rò ngoài cơ thắt thường là hậu quả của áp xe trên cơ nâng hậu môn.
TRIỆU CHỨNG RÒ HẬU MÔN
Hỏi bệnh:
Qua hỏi bệnh, được biết một vài tháng, dăm ba tháng hay một vài năm trước, bệnh nhân có một cái nhọt ở gần lỗ hậu môn với các triệu chứng đã mô tả trong bài áp xe hậu môn trực tràng. Nhọt tự vỡ hay được rạch dẫn lưu. Tưởng là bệnh đã khỏi, nhưng một vài tuần hay vài tháng, có khi hằng năm sau khi cái nhọt đó lại tấy lên, mưng mủ rồi tự vỡ ra hoặc được rạch dẫn lưu. Áp xe khỏi rồi cứ như thế lặp đi lặp lại nhiều lần, kéo dài trong nhiều tháng hay nhiều năm.
Thỉnh thoảng các bệnh nhân khai là mỗi lần trung tiện có hơi xì ra ở lỗ rò. Cũng có thể, mỗi khi đại tiện nhất là khi đại tiện lỏng có phân xì ra, nhưng thường thì rất ít phân.
Bệnh nhân đến khám bệnh vì mỗi lần nước vàng hoặc mủ chảy ra làm họ ngứa ngáy khó chịu và đũng quần lót luôn luôn vấy bẩn.
Nhìn vùng hậu môn:
Có thể không thấy gì bất thường ở da chung quanh lỗ hậu môn. Bệnh nhân nói thỉnh thoảng có mủ từ trong lòng hậu môn chảy ra.
Thấy ở gần sát ngay lỗ hậu môn hay cách lỗ hậu môn một vài centimet một chỗ da sần, nổi cao, ở giữa có một lỗ, lỗ này thường nhỏ, đó là lỗ ngoài của đường rò. Lỗ ngoài có thể là 1 hay 2. Ở lỗ này có một vài giọt mủ màu trắng ngà hay là có ít nước vàng chảy ra. Cần mô tả vị trí chính xác của lỗ này: cách hậu môn bao nhiêu centimet và ở vị trí nào của mặt đồng hồ. Theo định luật Goodsall dự đoán hướng đi của đường rò.
ĐIỀU TRỊ RÒ HẬU MÔN
Nguyên tắc
Điều trị Rò hậu môn là phẫu thuật. Phẫu thuật phải đạt các yêu cầu sau:
Khỏi bệnh: Muốn phẫu thuật đạt kết quả phải lấy hết mô xơ của thành đường rò hay các đường rò để mô lành quanh đường rò dính lại với nhau, khép kín đường rò. Nếu đường rò phức tạp có nhiều đường đi, nhiều ngóc ngách, nhiều khoang trống phải lấy hết tất cả các thương tổn này.
Không làm tổn thương cơ thắt: Cơ thắt bị cắt đứt, đại tiện sẽ mất tự chủ. Đại tiện mất tự chủ là biến chứng gây ra những rối loạn khó chịu hơn nhiều và phức phiền phức hơn nhiều so với các phiền hà của bệnh rò hậu môn.
Chuẩn bị trước mổ rò hậu môn
Làm sạch đại tràng
Để vết mổ không bị nhiễm trùng, thuận lợi cho vết mổ lành tốt, trước hết là trường mổ phải thật sạch sẽ và sau khi mổ nhiều ngày không có phân đi ra vết mổ. Muốn vậy cần phải làm thật sạch đại tràng, trực tràng, hậu môn. Chuẩn bị sạch bằng chế độ ăn ít bã, bằng uống nước rửa ruột Fortrans. Fortrans ngày nay được dùng rất nhiều vì rất có hiệu quả. Hiện nay cũng đã xuất hiện những dụng cụ chuyên dụng để rửa ruột. Một trong những nguyên nhân tái phát của phẫu thuật điều trị bệnh Rò hậu môn là chuẩn bị mổ không tốt, sau mổ phân lại đi qua vết mổ chưa lành.
Vô cảm
Phương pháp vô cảm thường được dùng gây tê ống cùng. Phương pháp này đơn giản, rất ít tai biến, khi mổ cơ thắt dãn chùng, bệnh nhân hoàn toàn không đau, thời gian vô cảm đủ dài để tiến hành phẫu thuật. Ít khi phải gây mê toàn thân. Gây mê toàn thân đơn thuần hay kết hợp với gây tê ống cùng để làm cho cơ thắt hậu môn dãn chùng hơn, thuận lợi cho thao tác phẫu thuật.
PHẪU THUẬT RÒ HẬU MÔN
Khi rò đơn giản, công việc điều trị thường dễ dàng.
Khi rò phức tạp, điều trị rất khó khăn, nhất là những Rò hậu môn đã được mổ đi mổ lại nhiều lần. Với các trường hợp này, điều trị là công việc của các phẫu thuật viên tiêu hóa kinh nghiệm hay các phẫu thuật viên chuyên khoa hậu môn trực tràng.
CHĂM SÓC SAU MỔ RÒ HẬU MÔN
Chăm sóc sau mổ Rò hậu môn rất quan trọng, nó góp phần lớn vào kết quả của phẫu thuật. Chính phẫu thuật viên hằng ngày thăm khám lại vết mổ. Cần có những người điều dưỡng chuyên khoa nhiều kinh nghiệm, tận tụy, hằng ngày trông nom bệnh nhân, ăn uống, làm vệ sinh, nhất là chăm sóc vết mổ.
Cần nhuận tràng để đi đại tiện không phải rặn, rặn làm bệnh nhân rất đau. Nhuận tràng bằng chế độ ăn nhiều rau, trái cây, uống nhiều nước, thuốc men.
Cần vệ sinh tại chỗ bằng cách ngâm hậu môn nước ấm có sát trùng ngày nhiều lần, nhất là sau mỗi lần đại tiện.
Thay băng hằng ngày. Mỗi lần thay băng cần rửa sạch vết mổ. Nếu hốc khoét bỏ mô xơ bị nhiễm trùng, mô xơ mới lại hình thành, làm cho thành hốc không áp dính lại với nhau được. Hốc khoét bỏ mô xơ phải lành từ đáy. Nếu như ở phía ngoài lành mà trong chưa lành sẽ tạo thành một hốc và chắc chắn hốc đó sẽ nhiễm trùng, sẽ rò lại. Vì vậy không để da lành sẹo khi hốc chưa đầy.
Đăng ký khám với bác sĩ chuyên khoa ngay với chi phí khám chỉ 100.000đ.
Giấy phép sở y tế Đà Nẵng: 0892/ĐNA-GPHĐ
* Tất cả bác sĩ Đà Nẵng, KHÔNG có yếu tố TRUNG QUỐC.
Khám trực tiếp tại: 93 Nguyễn Hữu Dật, Hải Châu, Đà Nẵng (Cách ngã 3 Tiểu La - Nguyễn Hữu Dật: 99m).
Kênh kiến thức online:
- Youtube: Trung tâm ngoại khoa Đại Tâm.
- Website: trungtamngoaikhoadaitam.com
Tư vấn trực tiếp trên Facebook: facebook.com/TrungTamNgoaiKhoaDaiTam/
Đặt lịch khám: 0906 139 317.
Tư vấn online: 24/7.
Khám trực tiếp: 7h đến 20h từ Thứ 2 - Chủ nhật.
Tags: benh ro hau mon la gi? dieu tri o dau hieu qua tai da nang?
Rò hậu môn và Áp xe hậu môn trực tràng là hai giai đoạn của một quá trình nhiễm trùng mưng mủ của vùng này. Áp xe là giai đoạn cấp tính và Rò hậu môn là giai đoạn mãn tính. Vì vậy trong sách giáo khoa, bệnh này được viết chung một bài hay viết riêng hai bài.
Bệnh rò hậu môn có thể kéo dài nhiều tháng, nhiều năm. Bệnh không gây nguy hiểm chết người, nhưng làm cho bệnh nhân có nhiều phiền phức trong sinh hoạt, trong cuộc sống, ảnh hưởng không ít tới năng suất lao động xã hội.
Về điều trị, cách duy nhất là phẫu thuật. Tùy theo tính chất của thương tổn, đơn giản hay phức tạp mà phẫu thuật có thể rất đơn giản, kết quả điều trị thường tốt; có thể phức tạp, kết quả điều trị không chắc chắn. Nhiều bệnh nhân phải mổ đi mổ lại nhiều lần nễu phẫu thuật viên không giàu kinh nghiệm.
NGUYÊN NHÂN BỆNH RÒ HẬU MÔN
Rò hậu môn bao giờ cũng bắt nguồn từ các Áp xe hậu môn trực tràng mà đã không được điều trị hay tuy có được điều trị nhưng không đúng thời điểm, điều trị sai kỹ thuật hoặc là săn sóc hậu phẫu không tốt.
Vi khuẩn của rò hậu môn là:
- Các vi khuẩn đường ruột Escherichia Coli ... hay các vi khuẩn thường gặp khác như liên cầu khuẩn, tụ cầu khuẩn...
- Rò hậu môn còn có thể do trực khuẩn lao. Để xác định nguyên nhân là lao, người ta không căn cứ vào triệu chứng lâm sàng và cũng không trông cậy vào sự hiện diện của trực khuẩn Koch của thương tổn. Căn cứ chủ yếu là vào hình thái mô học với các nang lao. Các nang này có chứa chất bã đậu. Theo tài liệu kinh điển, nguyên nhân do lao chiếm khoảng 5%. Tỉ lệ này thay đổi rất nhiều theo từng tác giả. Nguyễn Bá Sơn cho tỉ lệ khá cao 33%.
THƯƠNG TỔN CỦA RÒ HẬU MÔN
Cấu tạo
Tất cả Rò hậu môn đều có:
- Một lỗ trong, còn được gọi là lỗ nguyên thủy, mở vào một hốc của đường lược.
- Một, hai hay ba lỗ ngoài, còn gọi là lỗ thứ phát, nằm ở da tầng sinh môn, gần hay xa lỗ hậu môn hoặc nằm ở trên cao trong lòng ống hậu môn.
- Một đường rò nối lỗ trong với lỗ ngoài hay với các lỗ ngoài. Đường rò đơn giản hay phức tạp. Thành đường rò là mô xơ. Mô xơ rắn chắc và lan rộng ít hay nhiều. Mô xơ ảnh hưởng tới kích thước lỗ hậu môn và sự dãn nở của cơ thắt hậu môn.
Tính chất
+ Rò đơn giản là khi chỉ có một lỗ trong, một lỗ ngoài và một đường rò nối lỗ trong với lỗ ngoài.
+ Rò phức tạp, ngược lại, đường đi cong queo, gấp khúc, có nhiều nhánh, nhiều ngóc ngách, có chỗ chít hẹp chỗ phình to tạo thành những túi chứa. Nhiều khi mủ chảy ra ngoài da bằng nhiều lỗ.
Phân loại rò hậu môn
Tùy vị trí và đường đi của đường rò, người ta chia Rò hậu môn ra các loại sau:
- Rò dưới niêm mạc: đường rò, lỗ trong, lỗ ngoài hoàn toàn nằm trong lòng hậu môn. Đường rò ở rất nông ngay dưới niêm mạc và rất ngắn.
- Rò dưới niêm mạc-da: lỗ trong ở niêm mạc và lỗ ngoài ở da gần ngay lỗ hậu môn.
- Rò liên cơ thắt: lỗ rò ngoài nằm ở phía ngoài và gần lỗ hậu môn.
- Rò xuyên cơ thắt thấp: đường rò đi xuyên qua phần dưới các cơ thắt hậu môn, lỗ ngoài nằm xa lỗ hậu môn.
- Rò xuyên cơ thắt cao: đường rò đi xuyên qua phần trên các cơ thắt , lỗ ngoài nằm xa lỗ hậu môn.
- Rò trên cơ thắt: đường rò đi trên bờ ngang cơ thắt, lỗ ngoài nằm xa lỗ hậu môn.
- Rò ngoài cơ thắt: đường rò đi từ khoang trên cơ nâng xuyên qua cơ nâng ( không xuyên qua cơ thắt) để đổ ra ngoài da. Lỗ rò ngoài thường ở xa lỗ hậu môn. Rò ngoài cơ thắt thường là hậu quả của áp xe trên cơ nâng hậu môn.
TRIỆU CHỨNG RÒ HẬU MÔN
Hỏi bệnh:
Qua hỏi bệnh, được biết một vài tháng, dăm ba tháng hay một vài năm trước, bệnh nhân có một cái nhọt ở gần lỗ hậu môn với các triệu chứng đã mô tả trong bài áp xe hậu môn trực tràng. Nhọt tự vỡ hay được rạch dẫn lưu. Tưởng là bệnh đã khỏi, nhưng một vài tuần hay vài tháng, có khi hằng năm sau khi cái nhọt đó lại tấy lên, mưng mủ rồi tự vỡ ra hoặc được rạch dẫn lưu. Áp xe khỏi rồi cứ như thế lặp đi lặp lại nhiều lần, kéo dài trong nhiều tháng hay nhiều năm.
Thỉnh thoảng các bệnh nhân khai là mỗi lần trung tiện có hơi xì ra ở lỗ rò. Cũng có thể, mỗi khi đại tiện nhất là khi đại tiện lỏng có phân xì ra, nhưng thường thì rất ít phân.
Bệnh nhân đến khám bệnh vì mỗi lần nước vàng hoặc mủ chảy ra làm họ ngứa ngáy khó chịu và đũng quần lót luôn luôn vấy bẩn.
Nhìn vùng hậu môn:
Có thể không thấy gì bất thường ở da chung quanh lỗ hậu môn. Bệnh nhân nói thỉnh thoảng có mủ từ trong lòng hậu môn chảy ra.
Thấy ở gần sát ngay lỗ hậu môn hay cách lỗ hậu môn một vài centimet một chỗ da sần, nổi cao, ở giữa có một lỗ, lỗ này thường nhỏ, đó là lỗ ngoài của đường rò. Lỗ ngoài có thể là 1 hay 2. Ở lỗ này có một vài giọt mủ màu trắng ngà hay là có ít nước vàng chảy ra. Cần mô tả vị trí chính xác của lỗ này: cách hậu môn bao nhiêu centimet và ở vị trí nào của mặt đồng hồ. Theo định luật Goodsall dự đoán hướng đi của đường rò.
ĐIỀU TRỊ RÒ HẬU MÔN
Nguyên tắc
Điều trị Rò hậu môn là phẫu thuật. Phẫu thuật phải đạt các yêu cầu sau:
Khỏi bệnh: Muốn phẫu thuật đạt kết quả phải lấy hết mô xơ của thành đường rò hay các đường rò để mô lành quanh đường rò dính lại với nhau, khép kín đường rò. Nếu đường rò phức tạp có nhiều đường đi, nhiều ngóc ngách, nhiều khoang trống phải lấy hết tất cả các thương tổn này.
Không làm tổn thương cơ thắt: Cơ thắt bị cắt đứt, đại tiện sẽ mất tự chủ. Đại tiện mất tự chủ là biến chứng gây ra những rối loạn khó chịu hơn nhiều và phức phiền phức hơn nhiều so với các phiền hà của bệnh rò hậu môn.
Chuẩn bị trước mổ rò hậu môn
Làm sạch đại tràng
Để vết mổ không bị nhiễm trùng, thuận lợi cho vết mổ lành tốt, trước hết là trường mổ phải thật sạch sẽ và sau khi mổ nhiều ngày không có phân đi ra vết mổ. Muốn vậy cần phải làm thật sạch đại tràng, trực tràng, hậu môn. Chuẩn bị sạch bằng chế độ ăn ít bã, bằng uống nước rửa ruột Fortrans. Fortrans ngày nay được dùng rất nhiều vì rất có hiệu quả. Hiện nay cũng đã xuất hiện những dụng cụ chuyên dụng để rửa ruột. Một trong những nguyên nhân tái phát của phẫu thuật điều trị bệnh Rò hậu môn là chuẩn bị mổ không tốt, sau mổ phân lại đi qua vết mổ chưa lành.
Vô cảm
Phương pháp vô cảm thường được dùng gây tê ống cùng. Phương pháp này đơn giản, rất ít tai biến, khi mổ cơ thắt dãn chùng, bệnh nhân hoàn toàn không đau, thời gian vô cảm đủ dài để tiến hành phẫu thuật. Ít khi phải gây mê toàn thân. Gây mê toàn thân đơn thuần hay kết hợp với gây tê ống cùng để làm cho cơ thắt hậu môn dãn chùng hơn, thuận lợi cho thao tác phẫu thuật.
PHẪU THUẬT RÒ HẬU MÔN
Khi rò đơn giản, công việc điều trị thường dễ dàng.
Khi rò phức tạp, điều trị rất khó khăn, nhất là những Rò hậu môn đã được mổ đi mổ lại nhiều lần. Với các trường hợp này, điều trị là công việc của các phẫu thuật viên tiêu hóa kinh nghiệm hay các phẫu thuật viên chuyên khoa hậu môn trực tràng.
CHĂM SÓC SAU MỔ RÒ HẬU MÔN
Chăm sóc sau mổ Rò hậu môn rất quan trọng, nó góp phần lớn vào kết quả của phẫu thuật. Chính phẫu thuật viên hằng ngày thăm khám lại vết mổ. Cần có những người điều dưỡng chuyên khoa nhiều kinh nghiệm, tận tụy, hằng ngày trông nom bệnh nhân, ăn uống, làm vệ sinh, nhất là chăm sóc vết mổ.
Cần nhuận tràng để đi đại tiện không phải rặn, rặn làm bệnh nhân rất đau. Nhuận tràng bằng chế độ ăn nhiều rau, trái cây, uống nhiều nước, thuốc men.
Cần vệ sinh tại chỗ bằng cách ngâm hậu môn nước ấm có sát trùng ngày nhiều lần, nhất là sau mỗi lần đại tiện.
Thay băng hằng ngày. Mỗi lần thay băng cần rửa sạch vết mổ. Nếu hốc khoét bỏ mô xơ bị nhiễm trùng, mô xơ mới lại hình thành, làm cho thành hốc không áp dính lại với nhau được. Hốc khoét bỏ mô xơ phải lành từ đáy. Nếu như ở phía ngoài lành mà trong chưa lành sẽ tạo thành một hốc và chắc chắn hốc đó sẽ nhiễm trùng, sẽ rò lại. Vì vậy không để da lành sẹo khi hốc chưa đầy.
Đăng ký khám với bác sĩ chuyên khoa ngay với chi phí khám chỉ 100.000đ.
Giấy phép sở y tế Đà Nẵng: 0892/ĐNA-GPHĐ
* Tất cả bác sĩ Đà Nẵng, KHÔNG có yếu tố TRUNG QUỐC.
Khám trực tiếp tại: 93 Nguyễn Hữu Dật, Hải Châu, Đà Nẵng (Cách ngã 3 Tiểu La - Nguyễn Hữu Dật: 99m).
Kênh kiến thức online:
- Youtube: Trung tâm ngoại khoa Đại Tâm.
- Website: trungtamngoaikhoadaitam.com
Tư vấn trực tiếp trên Facebook: facebook.com/TrungTamNgoaiKhoaDaiTam/
Đặt lịch khám: 0906 139 317.
Tư vấn online: 24/7.
Khám trực tiếp: 7h đến 20h từ Thứ 2 - Chủ nhật.
Tags: benh ro hau mon la gi? dieu tri o dau hieu qua tai da nang?