Toàn quốc CÁC CĂN CỨ PHÁP LÝ TÒA ÁN ÁP DỤNG KHI GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP TIỀN ĐẶT CỌC THUÊ NHÀ

Trong thực tế, các tranh chấp về việc đòi lại tiền đặt cọc thuê nhà sau khi hợp đồng chấm dứt diễn ra khá phổ biến, nhất là trong bối cảnh người dân ngày càng có nhu cầu thuê – cho thuê nhà ở cao. Khi tranh chấp xảy ra, Tòa án không thể đưa ra phán quyết dựa trên cảm tính hay sự thỏa thuận đơn phương của một bên, mà phải căn cứ trên quy định pháp luật hiện hành để đảm bảo tính khách quan, công bằng và hợp lý. Việc xác định đúng căn cứ pháp lý không chỉ giúp Tòa án đưa ra quyết định đúng đắn, mà còn góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên trong quan hệ thuê nhà.

Đầu tiên, hiệu lực pháp lý của hợp đồng thuê nhà là yếu tố tiên quyết mà Tòa án luôn xem xét trước khi đi đến phán quyết. Một hợp đồng chỉ có giá trị pháp lý khi được giao kết đúng quy định, thể hiện đầy đủ ý chí tự nguyện của các bên và không vi phạm các quy định của pháp luật. Theo Điều 164 Luật Nhà ở 2023, hợp đồng thuê nhà không bắt buộc phải công chứng hoặc chứng thực, trừ khi các bên có yêu cầu. Điều này có nghĩa, chỉ cần hợp đồng được lập thành văn bản, thể hiện rõ nội dung thỏa thuận, quyền và nghĩa vụ của các bên thì vẫn được xem là hợp pháp và có hiệu lực thi hành. Do đó, trong các vụ tranh chấp, Tòa án vẫn có thể căn cứ vào một bản hợp đồng thuê nhà không công chứng để xem xét, đánh giá và giải quyết vụ việc.

Ngược lại, nếu hợp đồng rơi vào trường hợp vô hiệu, Tòa án sẽ xử lý theo quy định của pháp luật dân sự. Căn cứ Điều 122 Bộ luật Dân sự 2015, một hợp đồng sẽ bị tuyên vô hiệu nếu vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội, được lập giả tạo, do nhầm lẫn, bị lừa dối hoặc bị cưỡng ép. Trong trường hợp này, các bên không còn bị ràng buộc bởi nội dung của hợp đồng, mà việc hoàn trả tiền đặt cọc sẽ được xem xét dựa trên nguyên tắc khôi phục lại tình trạng ban đầu. Nghĩa là, nếu hợp đồng bị tuyên vô hiệu, mọi khoản tiền mà bên thuê đã đặt cọc phải được hoàn trả theo quy định tại Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015 – quy định về hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu.

Trong khi đó, nếu hợp đồng thuê nhà được xác định là có hiệu lực, Tòa án sẽ xem xét việc xử lý tiền đặt cọc căn cứ vào Điều 328 Bộ luật Dân sự 2015, theo đó, tiền đặt cọc là một biện pháp bảo đảm cho việc thực hiện hợp đồng. Khi hợp đồng được thực hiện đúng, tiền đặt cọc sẽ được hoàn trả hoặc trừ vào nghĩa vụ thanh toán; còn nếu một bên vi phạm nghĩa vụ, hậu quả pháp lý của việc “mất cọc” hoặc “phải đền cọc” sẽ được áp dụng tương ứng. Chính vì vậy, việc xác định hợp đồng còn hiệu lực hay đã vô hiệu là bước nền tảng để Tòa án đưa ra hướng giải quyết phù hợp, tránh gây thiệt hại cho các bên liên quan.

Từ những phân tích trên, có thể thấy rằng quá trình Tòa án giải quyết tranh chấp về tiền đặt cọc thuê nhà không hề đơn giản. Mỗi vụ việc đều đòi hỏi phải xem xét kỹ lưỡng từ hiệu lực của hợp đồng, ý chí tự nguyện của các bên, đến việc tuân thủ quy định pháp luật trong quá trình giao kết và thực hiện. Khi xác định được tính hợp pháp của hợp đồng, Tòa án mới có thể tiếp tục đánh giá lỗi, mức độ vi phạm, cũng như hậu quả pháp lý phát sinh tương ứng.

Tóm lại, việc giải quyết tranh chấp đòi lại tiền đặt cọc thuê nhà luôn phải dựa trên những căn cứ pháp lý rõ ràng và có hệ thống. Hiệu lực hợp đồng, tính hợp pháp trong việc chấm dứt hợp đồng, cùng hậu quả pháp lý tương ứng theo Điều 328 và Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015 là nền tảng quan trọng để Tòa án đưa ra phán quyết công bằng, hợp lý và đảm bảo quyền lợi hợp pháp của cả hai bên trong quan hệ thuê nhà. Long Phan PMT cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan một cách thuận lợi và đúng quy định. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí.