Toàn quốc Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính: Khi những tinh thể nhỏ gây ra rắc rối lớn

Chóng mặt là một triệu chứng phổ biến mà nhiều người từng trải qua ít nhất một lần trong đời. Trong số các nguyên nhân gây chóng mặt, chóng mặt tư thế kịch phát lành tính (Benign Paroxysmal Positional Vertigo – BPPV) là một dạng thường gặp, đặc biệt ở người lớn tuổi. Dù tên gọi có vẻ phức tạp, nhưng nguyên nhân lại xuất phát từ những yếu tố rất nhỏ bé – đó là các tinh thể nhỏ bên trong tai, hay còn được gọi là sỏi tai hoặc thạch nhĩ.

Nguồn tham khảo: https://www.acare.abbott.vn/chong-mat-tu-the-kich-phat-lanh-tinh/

Những « viên sỏi » nhỏ trong tai – vai trò và nguy cơ
Bên trong tai trong của chúng ta tồn tại những tinh thể canxi carbonate cực kỳ nhỏ gọi là thạch nhĩ. Những tinh thể này nằm trong một phần đặc biệt của hệ thống tiền đình có nhiệm vụ giúp cơ thể nhận biết vị trí và chuyển động của đầu – từ đó duy trì sự thăng bằng.

Tuy nhiên, vì một lý do nào đó – như tuổi tác, chấn thương đầu, viêm tai trong hoặc không rõ nguyên nhân – một vài tinh thể thạch nhĩ có thể tách ra khỏi vị trí ban đầu và rơi vào các ống bán khuyên, nơi không nên có chúng. Khi đầu bạn di chuyển, những tinh thể này “kích hoạt sai” các cảm biến thăng bằng, khiến não nhận thông tin sai lệch – dẫn đến hiện tượng chóng mặt đột ngột khi thay đổi tư thế.

Triệu chứng điển hình của chóng mặt tư thế kịch phát lành tính
Bệnh nhân mắc BPPV thường mô tả cảm giác như mọi thứ xung quanh xoay tròn, đặc biệt khi:

• Nằm xuống hoặc ngồi dậy đột ngột
• Nghiêng đầu sang bên
• Ngửa đầu ra sau (khi gội đầu, nhìn lên…)

Cơn chóng mặt thường kéo dài chỉ vài giây đến dưới 1 phút, nhưng rất dữ dội, khiến người bệnh mất thăng bằng, buồn nôn hoặc nôn. Điều đặc biệt là giữa các cơn, người bệnh hoàn toàn tỉnh táo và không có triệu chứng.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Dù BPPV có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng người trên 50 tuổi, đặc biệt là phụ nữ, có nguy cơ cao hơn. Một số yếu tố làm tăng nguy cơ bao gồm:

• Chấn thương vùng đầu
• Nằm lâu sau phẫu thuật hoặc điều trị
• Bệnh lý tai trong trước đó
• Loãng xương, thiếu vitamin D

Chẩn đoán và điều trị hiệu quả
Chẩn đoán chóng mặt tư thế kịch phát lành tính thường dựa vào khai thác triệu chứng kết hợp với các test lâm sàng đặc trưng, phổ biến nhất là Dix-Hallpike test.

Tin vui là BPPV là một tình trạng lành tính và có thể điều trị hiệu quả mà không cần dùng thuốc. Phương pháp điều trị chính là các bài tập tái định vị sỏi tai, ví dụ:

• Bài tập Epley: giúp di chuyển các tinh thể ra khỏi ống bán khuyên.
• Bài tập Semont, Brandt-Daroff: hỗ trợ phục hồi thăng bằng sau cơn chóng mặt.

Chỉ trong 1–3 lần điều trị, phần lớn người bệnh sẽ hồi phục hoàn toàn.

Phòng ngừa và lưu ý
Sau điều trị, người bệnh nên:

• Tránh thay đổi tư thế đầu đột ngột trong vài ngày đầu
• Nâng cao gối khi ngủ
• Tránh nằm nghiêng bên có triệu chứng
• Tập luyện nhẹ nhàng để phục hồi cảm giác thăng bằng

Nếu bạn đã từng bị BPPV, nguy cơ tái phát có thể xảy ra. Việc tái khám định kỳ và luyện tập đúng cách là chìa khóa giúp kiểm soát bệnh lâu dài.

Kết luận
Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính: Khi những tinh thể nhỏ gây ra rắc rối lớn – là lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc lắng nghe cơ thể và không xem nhẹ triệu chứng chóng mặt. Với hiểu biết đúng và tiếp cận kịp thời, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát và điều trị hiệu quả tình trạng này. Đừng để những « viên sỏi » nhỏ trong tai làm đảo lộn cuộc sống của bạn!