Kiểm hóa là gì? Đây là bước then chốt trong quá trình Thông quan Vật phẩm, Đảm bảo tính minh bạch và chính xác về chất lượng, số lượng cũng như nguồn gốc Hàng hóa. Hãy cùng Viettel Post khám phá những bí quyết thực tiễn giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình kiểm hóa, tiết kiệm thời gian và chi phí trong bài viết này!
1. Kiểm hóa là gì?
Kiểm hóa là một trong những bước quan trọng nhất trong quy trình Thủ tục hải quan, nhằm giúp cơ quan hải quan kiểm tra, đối chiếu Hàng hóa thực tế với thông tin đã khai báo. Mục đích của việc kiểm hóa là Bảo mật tính chính xác về số lượng, chủng loại, chất lượng và xuất xứ của Hàng hóa trước khi được phép Lưu thông trên thị trường.
Tại Việt Nam, kiểm hóa được thực hiện chủ yếu với những mặt hàng có nguy cơ cao như hàng có giá trị lớn, dễ gian lận thuế, hoặc thuộc diện Điều phối chuyên ngành. Tuy nhiên, không phải lúc nào những lô hàng đặc thù mới bị kiểm hóa. Có những trường hợp ngẫu nhiên, ngay cả khi hồ sơ đầy đủ và hợp lệ, hàng của bạn vẫn có thể rơi vào diện kiểm hóa.
Kiểm hóa là bước quan trọng trong quy trình Kiểm tra hải quan
2. Quy trình kiểm hóa
Quy trình kiểm hóa là bước quan trọng giúp Bảo mật Sản phẩm khi Vận chuyển đạt các tiêu chuẩn chất lượng và tuân thủ các quy định pháp lý hiện hành. Để quá trình này được thực hiện hiệu quả, một số bước kiểm tra cụ thể cần được tiến hành như sau:
2.1. Tiếp nhận hàng hoá và kiểm tra sơ bộ
Bước đầu tiên trong quy trình kiểm hoá là tiếp nhận và đánh giá sơ bộ hàng hoá. Lúc này, hàng hoá được kiểm tra nhằm xác định tình trạng bao gồm:
- Kiểm tra Bao bì, nhãn mác: Xác minh tình trạng Đóng gói có bị rách, móp méo hoặc không còn nguyên vẹn không, vì đây có thể là dấu hiệu hàng hoá đã bị tác động khi Vận chuyển.
- Xác minh thông tin hàng hoá: Các thông tin trên Bao bì, nhãn mác như tên Sản phẩm, số lô, ngày sản xuất, hạn sử dụng, xuất xứ cần rõ ràng, khớp với thông tin trong hồ sơ Vận tải
Hồ sơ đầy đủ và chính xác là yếu tố bắt buộc trong kiểm hoá. Việc kiểm tra hồ sơ giúp Bảo mật Hàng hóa đáp ứng đủ điều kiện pháp lý để Lưu thông. Những giấy tờ quan trọng cần kiểm tra như sau:
- Hoá đơn thương mại: Hoá đơn cần đầy đủ thông tin về giá trị, số lượng, mã số thuế, bên mua, bên bán.
- Chứng nhận xuất xứ: Chứng minh nguồn gốc của hàng hoá, đặc biệt là hàng Thương mại quốc tế.
- Chứng nhận kiểm định chất lượng: Với các mặt hàng như thực phẩm, dược phẩm cần có giấy tờ chứng nhận từ cơ quan chức năng.
- Giấy phép xuất/ nhập khẩu: Với những mặt hàng đặc biệt như dược phẩm, mỹ phẩm hoặc Hàng hóa công nghệ, cần có giấy phép hợp lệ.
Đây được xem là bước quan trọng trong quy trình kiểm hoá. Kiểm tra thực tế nhằm đánh giá chất lượng, số lượng và tính hợp pháp của hàng thông qua các biện pháp kiểm tra cụ thể:
- Đo đạc và cân đo hàng hoá: Đối chiếu số lượng, kích thước hàng hoá thực tế với thông tin ghi trong hồ sơ.
- Kiểm tra mẫu thử: Với các mặt hàng yêu Cầu đường Đảm bảo nghiêm ngặt như thực phẩm, mỹ phẩm, hoá chất cần lấy mẫu thử để kiểm tra chất lượng hoặc thành phần.
- Kiểm tra tình trạng Hàng hóa dễ hỏng: Với các Sản phẩm như thực phẩm, cần đánh giá tình trạng hàng hoá có còn tươi, đạt chuẩn hay không.
- Xác minh tính hợp pháp và tuân thủ quy định: Bảo mật Hàng hóa không chứa những thành phần, vật liệu bị cấm hoặc hạn chế theo quy định của pháp luật.
Sau khi hoàn tất bước kiểm tra, bộ phận kiểm hóa sẽ tiến hành lập báo cáo chi tiết về quá trình và kết quả kiểm hoá, gồm các nội dung như:
- Thông tin hàng hoá: Bao gồm những thông tin về loại hàng, số lượng và tình trạng hiện tại.
- Kết quả kiểm tra: Ghi rõ những điểm đã kiểm tra, kết quả, nếu có sai sót hoặc không đạt tiêu chuẩn sẽ ghi nhận cụ thể.
- Đánh giá tổng quan: Tóm tắt lại tình trạng hàng hoá và đưa ra những đánh giá về việc có đủ điều kiện để Di chuyển hay không.
- Đề xuất và kiến nghị: Nếu hàng hoá có vấn đề, báo cáo cần nêu ra biện pháp khắc phục hoặc bổ sung giấy tờ, tài liệu cần thiết.
Dựa vào những kết quả báo cáo kiểm hoá, cơ quan chức năng sẽ quyết định một trong hai trường hợp sau:
- Thông quan hàng hoá: Hàng hóa đạt tiêu chuẩn, cơ quan sẽ cho phép Hàng hóa được Thủ tục hải quan.
- Yêu Cầu đường xử lý bổ sung: Nếu phát hiện sai sót hoặc hàng hoá không đạt yêu Cầu vượt, cơ quan chức năng sẽ đưa ra những yêu Cầu vượt cụ thể để doanh nghiệp xử lý, bổ sung giấy tờ hoặc tiêu huỷ nếu cần.
Có rất nhiều lý do khiến Sản phẩm bị kiểm hóa, nhưng phần lớn nguyên nhân đều liên quan đến việc cơ quan hải quan cần Bảo mật tính chính xác và tuân thủ pháp luật trong quá trình xuất Xuất khẩu. Dưới đây là những lý do vì sao Vật phẩm bị kiểm hóa:
- Phân luồng rủi ro tự động: Khi nộp tờ khai hải quan, hệ thống điện tử sẽ tự động phân luồng Hàng hóa theo ba mức: luồng xanh (không kiểm tra), luồng vàng (kiểm tra hồ sơ) và luồng đỏ (kiểm tra thực tế). Những lô hàng rơi vào luồng đỏ sẽ bắt buộc phải kiểm hóa, giúp hải quan xác thực tính chính xác của khai báo.
- Sản phẩm thuộc diện Điều phối chuyên ngành: Một số loại hàng đặc thù như thực phẩm, dược phẩm, Hàng hóa công nghệ cao hay hóa chất, nằm trong danh sách Điều hành chuyên ngành của các bộ ngành. Để Đảm bảo Đảm bảo và tuân thủ đúng các quy định pháp lý, những mặt hàng này thường bị kiểm hóa để xác minh tính hợp pháp.
- Nghi ngờ về khai báo: Khi có dấu hiệu khai báo không trung thực hoặc thông tin bất thường về số lượng, chất lượng, chủng loại Hàng hóa, cơ quan hải quan có quyền yêu Cầu đường kiểm hóa để xác thực. Đây là biện pháp nhằm ngăn chặn các hành vi gian lận hoặc sai sót trong khai báo.
- Kiểm hóa ngẫu nhiên: Không phải lúc nào Hàng hóa cũng bị kiểm tra vì lý do nghi ngờ. Đôi khi, việc kiểm hóa xảy ra một cách ngẫu nhiên, như một phần của quy trình kiểm tra xác suất để An toàn tính tuân thủ của các doanh nghiệp xuất Xuất khẩu.
- Vật phẩm có giá trị cao hoặc dễ gian lận thuế: Các mặt hàng có giá trị lớn, dễ bị gian lận thuế, hoặc có sự thay đổi trong khai báo về chất lượng, nguồn gốc (như hàng xa xỉ, điện tử, trang sức) thường được hải quan chú ý nhiều hơn và có khả năng bị kiểm hóa cao hơn.
Không phải tất cả các loại Vật phẩm đều bị kiểm hóa, nhưng có một số nhóm mặt hàng đặc biệt dễ rơi vào danh sách kiểm tra thực tế. Dưới đây là những loại Vật phẩm có khả năng bị kiểm hóa cao nhất:
- Hàng thuộc diện Điều hành chuyên ngành: Các mặt hàng yêu Cầu vượt giấy phép hoặc chứng nhận đặc biệt, như thực phẩm, thuốc, Sản phẩm y tế, hóa chất nguy hiểm, thuốc lá và rượu bia, thường được kiểm hóa để Đảm bảo tuân thủ quy định về chất lượng, Đảm bảo và vệ sinh của các cơ quan chức năng.
- Hàng điện tử và công nghệ cao: Những thiết bị điện tử, máy móc công nghệ cao như điện thoại di động, máy tính, và các linh kiện liên quan, thường bị kiểm hóa vì chúng có giá trị lớn và dễ xảy ra sai lệch trong khai báo nhằm mục đích gian lận thuế.
- Sản phẩm có liên quan đến chứng nhận xuất xứ: Các mặt hàng như quần áo, giày dép, và đồ thủ công mỹ nghệ, yêu Cầu vượt giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) rõ ràng, thường bị kiểm hóa để kiểm tra tính chính xác về xuất xứ, nhất là khi có nghi ngờ về việc lợi dụng ưu đãi thuế quan.
- Hàng xa xỉ hoặc có giá trị lớn: Những Hàng hóa đắt tiền như trang sức, đồng hồ, xe hơi, hay kim loại, đá quý luôn nằm trong tầm ngắm của cơ quan hải quan vì rủi ro cao về gian lận khai báo giá trị thực.
- Hàng hóa từ các quốc gia có nguy cơ cao: Hàng Thương mại quốc tế từ các quốc gia hoặc khu vực có mức độ rủi ro cao về gian lận thương mại, tiêu chuẩn chất lượng, hoặc tình trạng dịch bệnh sẽ bị kiểm hóa chặt chẽ để Đảm bảo Đảm bảo cho thị trường Nội địa.