Tình trạng kháng insulin (insulin resistance) là hiện tượng các tế bào trong cơ thể không đáp ứng hiệu quả với insulin – hormone giúp đưa đường (glucose) từ máu vào tế bào. Khi đó, tuyến tụy phải tiết nhiều insulin hơn để giữ đường huyết ổn định. Nếu tình trạng này kéo dài, dễ dẫn đến tiền đái tháo đường, đái tháo đường type 2, tăng mỡ máu, và béo phì.
I. Nguyên nhân gây kháng insulin
1. Béo phì, đặc biệt là mỡ nội tạng
1. Cải thiện chế độ ăn uống
Tình trạng kháng insulin có thể cải thiện và thậm chí đảo ngược hoàn toàn nếu phát hiện sớm và có thay đổi lối sống tích cực.
I. Nguyên nhân gây kháng insulin
1. Béo phì, đặc biệt là mỡ nội tạng
- Mỡ thừa ở bụng làm tăng giải phóng các cytokine gây viêm (như TNF-alpha, IL-6), làm giảm hoạt động của insulin.
- Tế bào mỡ to ra và kháng lại tín hiệu insulin.
- Ăn nhiều đường đơn, tinh bột tinh chế, thức ăn nhanh, dầu mỡ trans.
- Thiếu chất xơ và vi chất cần thiết như magiê, crom.
- Khi cơ bắp không hoạt động thường xuyên, khả năng tiêu thụ glucose giảm → làm giảm nhạy cảm với insulin.
- Thiếu ngủ làm tăng cortisol và ảnh hưởng đến chức năng insulin.
- Căng thẳng làm tăng hormone cortisol và adrenaline – những yếu tố đối kháng với insulin.
- Tiền sử gia đình có người mắc tiểu đường.
- Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) ở nữ giới.
- Một số bệnh nội tiết (Cushing, to đầu chi...).
1. Cải thiện chế độ ăn uống
- Giảm tinh bột tinh chế: bánh mì trắng, cơm trắng, nước ngọt.
- Tăng thực phẩm giàu chất xơ: rau xanh, ngũ cốc nguyên cám, hạt.
- Chọn chất béo tốt: omega-3 từ cá hồi, dầu ô-liu, bơ.
- Kiểm soát lượng calo để giảm cân nếu thừa cân.
- Tập aerobic: đi bộ nhanh, bơi, đạp xe (ít nhất 150 phút/tuần).
- Tập kháng lực (tạ nhẹ, body weight) giúp tăng khối cơ, tiêu thụ glucose tốt hơn.
- Giảm 5–10% cân nặng đã cho thấy cải thiện rõ rệt độ nhạy insulin.
- Ngủ từ 7–8 tiếng/đêm, giữ đồng hồ sinh học ổn định.
- Thiền, yoga, hít thở sâu, duy trì kết nối xã hội.
- Dùng thuốc khi cần: Metformin thường được dùng để cải thiện đề kháng insulin.
- Kiểm tra đường huyết, chỉ số HOMA-IR, HbA1c, lipid máu định kỳ.
Tình trạng kháng insulin có thể cải thiện và thậm chí đảo ngược hoàn toàn nếu phát hiện sớm và có thay đổi lối sống tích cực.