Toàn quốc Rối loạn giấc ngủ không thực tổn và rối loạn giấc ngủ thực tổn là gì?

Rối loạn giấc ngủ không thực tổn và rối loạn giấc ngủ thực tổn là hai nhóm rối loạn ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, gây mất ngủ, ngủ không sâu giấc và tác động tiêu cực đến sức khỏe tổng thể.

Rối loạn giấc ngủ là gì?
Rối loạn giấc ngủ là tình trạng giấc ngủ bị gián đoạn, gây ảnh hưởng đến chất lượng sống và sức khỏe. Có nhiều loại rối loạn giấc ngủ, trong đó có rối loạn giấc ngủ không thực tổn và rối loạn giấc ngủ thực tổn.

• Rối loạn giấc ngủ không thực tổn: Không liên quan đến tổn thương thực thể hay bệnh lý cụ thể mà chủ yếu do yếu tố tâm lý, thói quen sinh hoạt và tác động môi trường.
• Rối loạn giấc ngủ thực tổn: Gây ra bởi các vấn đề thực thể như bệnh lý thần kinh, rối loạn nội tiết hoặc tổn thương não bộ.

Cả hai loại rối loạn giấc ngủ này đều có thể dẫn đến tình trạng mất ngủ kéo dài, ảnh hưởng đến tâm lý, thể chất và khả năng làm việc hàng ngày.

Rối loạn giấc ngủ không thực tổn là gì?
Khái niệm
Rối loạn giấc ngủ không thực tổn (Non-organic sleep disorders) là các dạng rối loạn giấc ngủ không liên quan đến tổn thương thực thể mà chủ yếu do căng thẳng, lo âu, thói quen sinh hoạt không lành mạnh hoặc môi trường ngủ không phù hợp.

Nguyên nhân gây rối loạn giấc ngủ không thực tổn

• Căng thẳng, lo âu, trầm cảm
• Thói quen sinh hoạt không điều độ (ngủ quá muộn, lệch múi giờ)
• Sử dụng chất kích thích (caffeine, rượu, thuốc lá)
• Môi trường ngủ không phù hợp (ánh sáng mạnh, tiếng ồn, nhiệt độ không thoải mái)
• Áp lực công việc, học tập gây mất ngủ kéo dài

Các dạng rối loạn giấc ngủ không thực tổn phổ biến
1. Mất ngủ (Insomnia)

• Khó đi vào giấc ngủ, ngủ chập chờn, thức dậy nhiều lần
• Cảm giác mệt mỏi sau khi thức dậy dù đã ngủ đủ thời gian
• Nguyên nhân thường do căng thẳng, áp lực tâm lý hoặc lối sống không lành mạnh

2. Rối loạn nhịp sinh học giấc ngủ

• Rối loạn nhịp sinh học do làm việc ca đêm, lệch múi giờ, thức khuya thường xuyên
• Cảm thấy buồn ngủ vào ban ngày nhưng tỉnh táo vào ban đêm

3. Mộng du (Sleepwalking)

• Người bệnh có thể đi lại, làm các hoạt động trong khi vẫn đang ngủ nhưng không ý thức được hành động của mình
• Thường xảy ra ở trẻ em và người bị căng thẳng kéo dài

4. Rối loạn giấc ngủ do căng thẳng tâm lý

• Xuất hiện khi người bệnh lo lắng, áp lực kéo dài
• Giấc ngủ bị rút ngắn, khó duy trì giấc ngủ sâu

Hậu quả của rối loạn giấc ngủ không thực tổn

• Suy giảm trí nhớ, kém tập trung
• Mệt mỏi, suy nhược cơ thể
• Rối loạn cảm xúc, dễ cáu gắt, lo âu
• Giảm hiệu suất làm việc, học tập
• Tăng nguy cơ bệnh tim mạch, huyết áp cao

Cách cải thiện rối loạn giấc ngủ không thực tổn

• Thư giãn trước khi ngủ: Nghe nhạc nhẹ, thiền, đọc sách
• Thiết lập thói quen ngủ đúng giờ để điều chỉnh nhịp sinh học
• Tránh caffeine, rượu và các thiết bị điện tử trước khi ngủ
• Cải thiện môi trường ngủ: Giữ phòng ngủ yên tĩnh, thoáng mát
• Tập thể dục thường xuyên, đặc biệt là yoga hoặc đi bộ nhẹ

Rối loạn giấc ngủ thực tổn là gì?
Khái niệm
Rối loạn giấc ngủ thực tổn (Organic sleep disorders) là các rối loạn liên quan đến tổn thương thực thể, bệnh lý thần kinh hoặc rối loạn nội tiết ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Nguyên nhân gây rối loạn giấc ngủ thực tổn

• Bệnh lý thần kinh (Alzheimer, Parkinson, đột quỵ)
• Rối loạn nội tiết (tuyến giáp, tiểu đường)
• Bệnh lý hô hấp (ngưng thở khi ngủ)
• Rối loạn chuyển hóa, béo phì
• Sử dụng thuốc hoặc tác dụng phụ của thuốc

Các dạng rối loạn giấc ngủ thực tổn phổ biến
1. Ngưng thở khi ngủ (Sleep Apnea)

• Ngừng thở tạm thời trong khi ngủ do tắc nghẽn đường thở
• Dấu hiệu: Ngáy to, thức giấc đột ngột, mệt mỏi vào ban ngày

2. Hội chứng chân không yên (Restless Legs Syndrome – RLS)

• Cảm giác ngứa ran, khó chịu ở chân khiến người bệnh phải cử động liên tục
• Gây khó ngủ, thức giấc nhiều lần trong đêm

3. Chứng ngủ rũ (Narcolepsy)

• Cơn buồn ngủ đột ngột vào ban ngày, không thể kiểm soát
• Cơ thể mất kiểm soát vận động khi cảm xúc mạnh

Hậu quả của rối loạn giấc ngủ thực tổn

• Tăng nguy cơ bệnh tim mạch, đột quỵ
• Suy giảm nhận thức, tăng nguy cơ mất trí nhớ
• Ảnh hưởng đến chất lượng sống và công việc

Cách điều trị rối loạn giấc ngủ thực tổn

• Dùng thuốc điều trị theo chỉ định của bác sĩ
• Sử dụng thiết bị hỗ trợ như CPAP cho người ngưng thở khi ngủ
• Thay đổi chế độ ăn uống, giảm cân nếu cần thiết
• Tập luyện thể dục phù hợp để cải thiện tuần hoàn máu

Kết luận
Rối loạn giấc ngủ không thực tổn chủ yếu do tâm lý và lối sống, trong khi rối loạn giấc ngủ thực tổn có liên quan đến bệnh lý và tổn thương thực thể. Cả hai loại rối loạn giấc ngủ này đều ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được điều trị kịp thời. Để cải thiện giấc ngủ, cần kết hợp chế độ ăn uống hợp lý, lối sống khoa học và tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần thiết.