Thoái hóa cột sống thắt lưng là một trong những bệnh lý xương khớp phổ biến nhất hiện nay, đặc biệt ở độ tuổi từ 40 trở lên hoặc những người lao động nặng nhọc, nhân viên văn phòng, tài xế… Bệnh gây đau lưng mạn tính, hạn chế khả năng vận động và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống nếu không được điều trị kịp thời.
Thoái hóa cột sống thắt lưng là gì?
Thoái hóa cột sống thắt lưng là tình trạng các đĩa đệm, sụn khớp, dây chằng và xương ở vùng thắt lưng bị mòn, mất tính đàn hồi và biến dạng theo thời gian. Quá trình thoái hóa khiến cho các đốt sống mất ổn định, có thể hình thành gai xương, gây chèn ép dây thần kinh và tủy sống, từ đó dẫn đến đau đớn và các rối loạn vận động.
Nguyên nhân gây thoái hóa cột sống thắt lưng
Thoái hóa cột sống thắt lưng thường do nhiều yếu tố kết hợp gây nên, bao gồm:
1. Tuổi tác
Quá trình lão hóa tự nhiên làm cho các mô liên kết và đĩa đệm mất nước, giảm độ linh hoạt – đây là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh.
2. Tư thế sinh hoạt sai lệch
Ngồi sai tư thế, cúi gập lưng lâu, bê vác vật nặng không đúng kỹ thuật dễ gây tổn thương cột sống.
3. Lao động nặng nhọc hoặc ít vận động
Người thường xuyên mang vác, cúi gập nhiều hoặc ngược lại – ngồi lâu, ít vận động – đều dễ bị thoái hóa vùng thắt lưng.
4. Béo phì
Trọng lượng cơ thể lớn tạo áp lực lớn lên cột sống thắt lưng, làm tăng tốc độ thoái hóa.
5. Chấn thương, dị tật bẩm sinh
Chấn thương vùng cột sống, cong vẹo cột sống hoặc các bất thường cấu trúc cũng là yếu tố nguy cơ cao.
Triệu chứng của thoái hóa cột sống thắt lưng
Dưới đây là những dấu hiệu thường gặp ở người mắc thoái hóa cột sống thắt lưng:
Phương pháp chẩn đoán thoái hóa cột sống thắt lưng
Các bác sĩ thường sử dụng một số kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như:
1. Điều trị nội khoa
Chỉ định khi có biến chứng nặng: chèn ép tủy, yếu liệt chân, mất kiểm soát tiểu tiện…
Phòng ngừa thoái hóa cột sống thắt lưng
Thoái hóa cột sống thắt lưng là bệnh lý tiến triển chậm nhưng có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời. Việc phát hiện sớm, điều trị đúng cách kết hợp với thay đổi lối sống, tập luyện khoa học và dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp bạn sống khỏe mạnh, hạn chế cơn đau và duy trì khả năng vận động lâu dài.
Thoái hóa cột sống thắt lưng là gì?
Thoái hóa cột sống thắt lưng là tình trạng các đĩa đệm, sụn khớp, dây chằng và xương ở vùng thắt lưng bị mòn, mất tính đàn hồi và biến dạng theo thời gian. Quá trình thoái hóa khiến cho các đốt sống mất ổn định, có thể hình thành gai xương, gây chèn ép dây thần kinh và tủy sống, từ đó dẫn đến đau đớn và các rối loạn vận động.
Nguyên nhân gây thoái hóa cột sống thắt lưng
Thoái hóa cột sống thắt lưng thường do nhiều yếu tố kết hợp gây nên, bao gồm:
1. Tuổi tác
Quá trình lão hóa tự nhiên làm cho các mô liên kết và đĩa đệm mất nước, giảm độ linh hoạt – đây là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh.
2. Tư thế sinh hoạt sai lệch
Ngồi sai tư thế, cúi gập lưng lâu, bê vác vật nặng không đúng kỹ thuật dễ gây tổn thương cột sống.
3. Lao động nặng nhọc hoặc ít vận động
Người thường xuyên mang vác, cúi gập nhiều hoặc ngược lại – ngồi lâu, ít vận động – đều dễ bị thoái hóa vùng thắt lưng.
4. Béo phì
Trọng lượng cơ thể lớn tạo áp lực lớn lên cột sống thắt lưng, làm tăng tốc độ thoái hóa.
5. Chấn thương, dị tật bẩm sinh
Chấn thương vùng cột sống, cong vẹo cột sống hoặc các bất thường cấu trúc cũng là yếu tố nguy cơ cao.
Triệu chứng của thoái hóa cột sống thắt lưng
Dưới đây là những dấu hiệu thường gặp ở người mắc thoái hóa cột sống thắt lưng:
- Đau lưng vùng thắt, đau âm ỉ kéo dài hoặc đau dữ dội khi vận động mạnh.
- Cứng lưng vào buổi sáng, khó cúi người hoặc xoay người.
- Đau lan xuống mông, đùi, chân, nhất là khi có chèn ép rễ thần kinh.
- Cảm giác tê bì, yếu cơ chi dưới, đi lại khó khăn.
- Trường hợp nặng có thể xuất hiện hẹp ống sống, rối loạn tiểu tiện.
- Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
- Đau thần kinh tọa
- Chèn ép tủy sống gây liệt
- Hạn chế vận động vĩnh viễn
Phương pháp chẩn đoán thoái hóa cột sống thắt lưng
Các bác sĩ thường sử dụng một số kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như:
- Chụp X-quang: Phát hiện gai xương, hẹp khe khớp.
- Chụp MRI: Đánh giá tình trạng đĩa đệm, dây chằng và rễ thần kinh.
- CT Scan hoặc điện cơ (EMG): Trường hợp nghi ngờ chèn ép thần kinh hoặc tổn thương tủy sống.
1. Điều trị nội khoa
- Thuốc giảm đau, kháng viêm (NSAIDs): Giúp kiểm soát cơn đau.
- Thuốc giãn cơ: Giảm co cứng cơ vùng thắt lưng.
- Vitamin B, canxi, collagen: Bổ sung dưỡng chất cho xương và hệ thần kinh.
- Thuốc hỗ trợ sụn khớp: Glucosamine, Chondroitin, MSM…
- Điện trị liệu, siêu âm trị liệu, kéo giãn cột sống
- Các bài tập giãn cơ, tăng sức mạnh lưng bụng
- Đeo đai lưng hỗ trợ trong giai đoạn đau cấp
- Tránh mang vác nặng, ngồi đúng tư thế, không cúi lưng quá lâu.
- Giảm cân nếu thừa cân, tăng cường vận động nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội.
Chỉ định khi có biến chứng nặng: chèn ép tủy, yếu liệt chân, mất kiểm soát tiểu tiện…
Phòng ngừa thoái hóa cột sống thắt lưng
- Tập thể dục đều đặn: Các môn như yoga, bơi lội giúp duy trì độ linh hoạt và khỏe mạnh của cột sống.
- Tư thế đúng khi làm việc và sinh hoạt
- Kiểm soát cân nặng hợp lý
- Bổ sung dinh dưỡng giàu canxi, vitamin D, omega-3, collagen
- Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu thoái hóa
Thoái hóa cột sống thắt lưng là bệnh lý tiến triển chậm nhưng có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời. Việc phát hiện sớm, điều trị đúng cách kết hợp với thay đổi lối sống, tập luyện khoa học và dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp bạn sống khỏe mạnh, hạn chế cơn đau và duy trì khả năng vận động lâu dài.