Toàn quốc LÀM THẾ NÀO ĐỂ CHỨNG MINH MỘT NGƯỜI “KHÔNG MINH MẪN, SÁNG SUỐT” KHI LẬP DI CHÚC, DẪN ĐẾN VIỆC DI CHÚC BỊ COI LÀ KHÔNG HỢP PHÁP?

Việc chứng minh rằng người lập di chúc không đủ năng lực minh mẫn, sáng suốt tại thời điểm lập di chúc là một trong những yếu tố quan trọng trong quá trình giải quyết tranh chấp liên quan đến tính hợp pháp của di chúc. Theo quy định tại Điều 630 Bộ luật Dân sự năm 2015, di chúc chỉ được xem là hợp pháp nếu người lập di chúc có đầy đủ năng lực hành vi dân sự và minh mẫn, sáng suốt khi thực hiện việc lập di chúc. Nếu không đáp ứng được tiêu chí này, di chúc có thể bị tòa án tuyên là vô hiệu. Vậy làm thế nào để chứng minh một người lập di chúc không minh mẫn, sáng suốt? Dưới đây là những hướng dẫn chi tiết về vấn đề này.
Theo quy định của pháp luật, để một di chúc được công nhận là hợp pháp, người lập di chúc phải có năng lực hành vi dân sự đầy đủ và phải trong trạng thái tinh thần minh mẫn, tỉnh táo, có khả năng nhận thức và làm chủ hành vi của bản thân khi lập di chúc. Nếu người lập di chúc bị mất khả năng nhận thức, chịu ảnh hưởng của các bệnh lý về tâm thần hoặc các yếu tố khác làm suy giảm năng lực tư duy và phán đoán thì di chúc có thể bị xem là không hợp pháp.
Việc chứng minh một người không đủ điều kiện minh mẫn, sáng suốt khi lập di chúc cần dựa trên sự tổng hợp của nhiều loại chứng cứ khách quan, xác thực, nhằm giúp Tòa án có cơ sở đánh giá chính xác trạng thái tinh thần của người lập di chúc tại thời điểm đó. Các loại chứng cứ phổ biến bao gồm:

• Hồ sơ bệnh án liên quan đến tình trạng sức khỏe tâm thần hoặc bệnh lý ảnh hưởng đến khả năng nhận thức: Đây là loại chứng cứ quan trọng và thường được coi trọng nhất trong quá trình xác minh. Các bệnh lý như tâm thần phân liệt, rối loạn tâm thần, Alzheimer ở giai đoạn nặng, mất trí nhớ hoặc các bệnh lý thần kinh khác có thể khiến người lập di chúc không có đủ khả năng nhận thức rõ ràng khi thực hiện di chúc. Hồ sơ bệnh án được lập bởi các cơ sở y tế, bệnh viện chuyên khoa sẽ thể hiện rõ tình trạng sức khỏe của người đó tại thời điểm lập di chúc hoặc trước đó một khoảng thời gian gần.
• Kết luận giám định pháp y tâm thần: Nếu cần thiết, tòa án hoặc các bên liên quan có thể yêu cầu thực hiện giám định pháp y tâm thần để đánh giá chính xác khả năng nhận thức, ý chí và năng lực hành vi của người lập di chúc vào thời điểm lập di chúc. Kết luận giám định này do các chuyên gia, cơ quan chuyên môn có thẩm quyền thực hiện, có giá trị pháp lý quan trọng trong việc xác định sự minh mẫn hoặc mất minh mẫn của người lập di chúc.
• Lời khai của người làm chứng: Những người có mặt, tiếp xúc hoặc chăm sóc người lập di chúc vào thời điểm lập di chúc có thể là nhân chứng quan trọng. Ví dụ, người chăm sóc thường ngày, người thân trong gia đình, hàng xóm hoặc người chứng kiến trực tiếp việc lập di chúc có thể cung cấp lời khai về trạng thái tinh thần, hành vi, sự tỉnh táo hay mơ màng, lơ mơ của người lập di chúc trong khoảng thời gian đó. Những lời khai này giúp tòa án có cái nhìn thực tế về tình trạng tinh thần của người lập di chúc.
• Các tài liệu, bằng chứng khác có liên quan: Ngoài các chứng cứ trên, tòa án cũng có thể xem xét các tài liệu, hồ sơ khác như nhật ký, ghi âm, video, thư từ hoặc bất kỳ bằng chứng nào có thể phản ánh được trạng thái tinh thần hoặc ý chí của người lập di chúc vào thời điểm lập di chúc.

Tòa án sẽ tiến hành xem xét, đánh giá toàn diện, khách quan các chứng cứ mà các bên cung cấp. Việc này nhằm xác định chính xác xem người lập di chúc có thực sự đủ khả năng nhận thức, làm chủ hành vi hay không. Trong trường hợp các chứng cứ cho thấy người lập di chúc không minh mẫn, sáng suốt, mất khả năng nhận thức đúng đắn về hành vi lập di chúc thì tòa án sẽ tuyên di chúc đó là không hợp pháp và vô hiệu.
Việc đánh giá này đòi hỏi sự thận trọng, kỹ lưỡng nhằm tránh việc lợi dụng những luận cứ này để tranh chấp hoặc vô hiệu hóa di chúc một cách không chính đáng. Long Phan PMT cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan một cách thuận lợi và đúng quy định. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí.