Toàn quốc Phân độ tăng huyết áp và lưu ý để kiểm soát bệnh hiệu quả

Tăng huyết áp là một trong những bệnh lý tim mạch mạn tính phổ biến nhất hiện nay. Bệnh tiến triển âm thầm, nhưng lại tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm như đột quỵ, nhồi máu cơ tim, suy thận… Do đó, việc nhận biết phân độ tăng huyết áp là điều cực kỳ quan trọng để giúp người bệnh được điều trị đúng cách và kịp thời. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ các cấp độ tăng huyết áp và những lưu ý cần thiết để kiểm soát bệnh hiệu quả, an toàn tại nhà.


1. Tăng huyết áp là gì?

Tăng huyết áp (hay cao huyết áp) là tình trạng áp lực máu tác động lên thành động mạch tăng cao một cách bất thường, vượt quá giá trị bình thường là 120/80 mmHg. Khi huyết áp tăng kéo dài, nó sẽ gây tổn thương thành mạch, tim, não, thận và mắt.


2. Phân độ tăng huyết áp theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và nhiều hiệp hội tim mạch trên thế giới, phân độ tăng huyết áp được chia làm 3 mức chính:


Phân độ Huyết áp tâm thu (mmHg) Huyết áp tâm trương (mmHg) Bình thường< 120< 80Tiền tăng huyết áp120–13980–89Tăng huyết áp độ 1140–15990–99Tăng huyết áp độ 2160–179100–109Tăng huyết áp độ 3 (nặng)≥ 180≥ 110Cơn tăng huyết áp cấp cứu≥ 180 và/hoặc ≥ 120Có tổn thương cơ quan đích

📌 Ghi nhớ:

• Huyết áp tâm thu là chỉ số trên – thể hiện lực máu khi tim co bóp.
• Huyết áp tâm trương là chỉ số dưới – thể hiện áp lực máu khi tim nghỉ ngơi giữa 2 nhịp đập.

3. Ý nghĩa của các phân độ tăng huyết áp
🔹 Tiền tăng huyết áp

• Là giai đoạn cảnh báo.
• Nếu không thay đổi lối sống, nguy cơ chuyển sang tăng huyết áp thật sự rất cao.

🔹 Tăng huyết áp độ 1

• Mức huyết áp nhẹ, có thể điều chỉnh bằng thay đổi lối sống hoặc kết hợp với thuốc.
• Chưa gây tổn thương cơ quan nhưng cần kiểm soát sớm.

🔹 Tăng huyết áp độ 2

• Huyết áp cao hơn và bắt buộc phải điều trị bằng thuốc.
• Nguy cơ tổn thương tim, thận, mắt, não bắt đầu xuất hiện.

🔹 Tăng huyết áp độ 3

• Là mức độ nặng, rất nguy hiểm nếu không được xử lý kịp thời.
• Nguy cơ đột quỵ, suy tim, nhồi máu cơ tim rất cao.

🔹 Cơn tăng huyết áp cấp cứu

• Là tình trạng huyết áp tăng vọt kèm theo các dấu hiệu tổn thương cơ quan đích: đau ngực, khó thở, rối loạn thị giác, nói ngọng…
• Cần đưa người bệnh đến bệnh viện cấp cứu ngay để tránh biến chứng tử vong.

4. Lưu ý quan trọng khi kiểm soát tăng huyết áp

Để kiểm soát huyết áp tốt, giảm thiểu rủi ro biến chứng nguy hiểm, người bệnh cần lưu ý những điểm sau:

✅ Đo huyết áp đúng cách, đều đặn

• Đo mỗi ngày vào cùng một khung giờ (sáng hoặc tối).
• Nghỉ ngơi 5 phút trước khi đo, không đo sau khi uống cà phê, hút thuốc.
• Ghi lại kết quả đo để tiện theo dõi và trao đổi với bác sĩ.

✅ Tuân thủ điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ

• Không tự ý ngừng thuốc khi thấy khỏe hơn.
• Sử dụng đúng loại thuốc, đúng liều, đúng giờ.
• Tái khám định kỳ để điều chỉnh phác đồ điều trị.

✅ Thay đổi lối sống lành mạnh

• Giảm muối trong khẩu phần ăn (<5g/ngày).
• Tăng cường vận động thể chất ít nhất 30 phút mỗi ngày.
• Kiểm soát cân nặng, duy trì BMI từ 18.5 – 22.9.
• Ngưng hút thuốc lá, hạn chế rượu bia.
• Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng kéo dài.

✅ Chế độ ăn hỗ trợ hạ huyết áp

• Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt.
• Hạn chế mỡ động vật, thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn.
• Tăng kali từ chuối, khoai lang, đậu nành, sữa ít béo.

5. Ai nên tầm soát tăng huyết áp định kỳ?

Việc đo huyết áp định kỳ là cần thiết, đặc biệt với các đối tượng sau:

• Người trên 40 tuổi.
• Có tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch.
• Người bị béo phì, đái tháo đường, mỡ máu cao.
• Người thường xuyên stress, ít vận động.

Kết luận

Việc nắm rõ phân độ tăng huyết áp không chỉ giúp người bệnh hiểu rõ tình trạng của mình, mà còn là cơ sở để bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Tăng huyết áp không phải bệnh có thể “cắt đứt” hoàn toàn, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát ổn định và sống khỏe mạnh lâu dài nếu được phát hiện sớm, tuân thủ điều trị và duy trì lối sống khoa học.